Capital S. Die S staat voor Soul. Voor veel mensen springt er gelijk een gigantische verscheidenheid van platen, artiesten, labels, beelden, gevoelens en herinneringen in hun gedachten. Die ene vrijdagavond in de dancing toen de dj precies de goede platen draaide en je de liefde van de leven ontmoette. De cassettebandjes met muziek die je in de auto kon luisteren. Artiesten als Aretha Franklin en Otis Redding die met nog vele anderen de soundtrack van je jongere jaren waren. Voor anderen is deze overvloed aan associaties veel troebeler of vele malen kleiner. De naam Motown zegt je wat en het doet je aan Michael Jackson denken. De muziek van Aretha Franklin leerde je een beetje kennen na haar overlijden en toen bleek dat er genoeg platen zijn die herkenbaar klinken. Otis Redding heb je opgezocht omdat iemand een keertje “Sitting on the cock of a gay” zong, en toen kwam je er achter dat die melodie origineel een iets andere tekst heeft. Wat, waarom en voor wie is Soul?
Als bandlid ben ik, Rabin Iseger, met 28 lentes jong de oude zak in de band. Voor ons zijn de hoogtijdagen van de soulmuziek ver voor onze tijd. Rond de jaren 50 ontwikkelde de soul zich uit een combinatie van de eigentijdse rhythm and blues en gospel met als belangrijkste verbindende thema: hoe is het om zwart te zijn in Amerika. Enfin, zo beschrijft een Amerikaanse geschiedenisprofessor die vroeger in platenzaken heeft gewerkt het in zijn boek “Rockin’ In Time” het. Vergeet daarbij alsjeblieft niet dat toen segregatie hartstikke normaal was in het zuiden van de VS. Gigs werden twee keer gespeeld: eens voor de zwarte mensen, eens voor de witte mensen. Lukte dat niet, geen probleem! Dan konden er vakken gecreëerd worden in het publiek zodat huidskleuren gescheiden bleven, onder constante controle van politiehonden. Dat parafraseer ik uit een artikel van David Beckett in The Musical Quarterly uit 1994. De mondiale populariteit bij mensen van alle kleuren en de financiële successen maakte deze zwarte muziek meer dan zwarte muziek. Het werd een gedeelde liefde, een ontmoeting van verschillende culturen, een gevoel van herkenning in sentiment waar je je niet voor hoefde te schamen en je kon er niet omheen. Deze alomtegenwoordigheid en de broeiende sociale ontwikkelingen zorgde ervoor dat de groeiende Civil Rights Movement en soul sterk met elkaar verbonden werden.
Dat maakt soulmuziek ineens super relevant met betrekking tot de huidige sociale veranderingen die gaande zijn in de VS op dit moment die geleid wordt door de Black Lives Matter beweging. Soulnummers zijn niet alleen die oude chille plaatjes in de door een algoritme samenstelde playlist. Ze zijn de soundtrack van een revolutie, een revolutie die het eind betekende aan een tijdperk waar ik me de ballen voor uit mijn broek schaam. Voor de mensen van toen en dat het maar zo kort geleden is. Ik ben ook niet verbaasd als er meer zijn die dit zo voelen.
Inmiddels zijn wij als soulband, millenials en vrienden aan een persoonlijk traject begonnen om onze rol meer invulling te geven. Zo ben ik begonnen om te zorgen dat ik een beetje beter begrijp wat er aan de hand is ook buiten de bubbel waarvan ik de grenzen niet precies weet aan te wijzen, om te weten hoe ik over 50 jaar niet me opnieuw de ballen uit de broek moet te schamen maar dan niet voor de ‘mensen van toen’ maar voor mijzelf. Soulmuziek is daarin mijn kapstok. Ik nodig je uit om ook op zoek te gaan naar hoe jij hierover denkt en eens rond te kijken waar je nooit eerder hebt gezocht. Ik ga straks de documentaire Wattstax kijken. Die staat gewoon op youtube dus geen kutsmoesjes meer. Mijn huidige antwoorden op de bovengenoemde zijn dan ook nog hartstikke vloeibaar, maar daar komt ie:
Wat is soulmuziek: Een popmuziekgenre geboren uit zwarte muziekstijlen met een historie die de wereld heeft veranderd.
Waarom is soulmuziek: Omdat het nodig was en is. Meer weet ik nog niet.
Voor wie is soulmuziek: Voor iedereen die er met respect mee omgaat, maar denk even een stapje verder dan je normaal doet over wat respect kan betekenen.
Born to be Alive,
Rabin